Kripto Para 101

CryptoCurrency 101 de denebilir. Crypto global bir alan ve bu alanda kar etmek için zirveye yakın olmalısınız. Her kelimenin Türkçe’sini bekleyerek Crypto’da zirveye ilerleyemezsiniz. İşimiz Türkçe şovalyeliği değil. Bu sebeple Crypto’ya dair ilk bilinmesi gereken şey İngilizce ile aranızı iyi tutmanız gerektiğidir. Yabancı kelimeleri şov olsun diye kullanmıyoruz.

İlk Para

İşimiz paralarla olduğu için önce başlangıç noktamızı oluşturmamız gerekiyor. Geri kafalı bir ülke olduğumuz için birden fazla seçeneği bilmeniz faydanıza. Çünkü ilerde borsa ile Crypto’ya giriş yolu kapanabilir. Bu yollar:

1. Destekleyen Merkezi Borsalara bankadan havale veya kredi kartı ile para yatırmak.
2. Ücretsiz test programlarına katılarak token kazanmak.
3. Yeni çıkacak Blockchain ağları için server çalıştırarak coin kazanmak.

Birinci seçenek için alternatifler şunlar.

1. Paribu ve Btcturk gibi yerli borsalarda hesap açmak.
2. Bilira aracılığı ile paranızı blockchaine taşımak.
3. Binance gibi global borsalar üzerinden hesap açmak.

Bunlar şirket oldukları için sizi zaten yönlendireceklerdir. Sıkıntı yaşadığınız noktalarda da destek ekipleriyle görüşebilirsiniz.

Borsa kullanmak için genelde bir bilgisayar ve bir telefon kullanmanız yeterlidir. 2fa authentication telefona kurulu olur. Borsa’yı da bilgisayardan kullanırsınız. Böylece bir taraf hacklense dahi hesabınız güvende kalır. Buna alternatif olarak fiziksel crypto cüzdanlarınızın Fido U2F özelliğini de kullanabilirsiniz.

Fiziksel Cüzdan

Fiziksel crypto cüzdanları crypto’larınızı borsalarda değil bireysel olarak güvenli bir şekilde kullanmanız için gerekli cihazlardır. Bu cihazlar sayesinde hack riskinizi önemli derecede azaltırsınız. En yaygın fiziksel cüzdanlar:

1. Ledger
2. Trezor

Özellikle bakiyeniz belirli bir miktarın üzerine çıktığında yavaştan fiziksel cüzdanları almanız zorunlu hale geliyor. Başlangıçtan itibaren alırsanız faydanıza olur fakat şart değil.

İkinci seçenek testnetlere katılmak demiştik. Blockchain’leri 2'ye ayırabiliriz.

1. Bitcoin gibi ödeme odaklı olanlar
2. Ethereum gibi programlanabilir olanlar

Burda bizim odaklanacaklarımız Ethereum gibi programlanabilir olanlar. Bu programlanabilir olanları da ayırırsak:

1. EVM(Ethereum Virtual Machine) destekleyenler
2. EVM desteklemeyenler

Eğer EVM destekliyorsa bir blockchain Metamask eklentisi yeterli. Eğer desteklemiyorsa kendine has bir cüzdan kullanıyor demektir. EVM desteklemeyen ağlardan bilmeniz gerekenler ve cüzdanları şöyledir.

1. Polkadot -> Polkadot.js
2. Cosmos -> Keplr
3. Solana -> Phantom

Bu cüzdanları 2 şekilde kullanabilirsiniz

1. Hardware(Fiziksel) Cüzdan bağlayarak
2. Varsayılan gömülü hesaplarla

Hardware cüzdan kullanıyorsanız dahi gömülü cüzdanları da kullanmanız ve bulundurmanız gerekli çünkü Hardware cüzdanları her uygulama desteklemiyor.

Hem fiziksel hem de bu gömülü hesaplarınızı oluştururken size çeşitli kelimeler verilecektir. Bu kelimeleri iyi bir şekilde saklamalı ve kimseyle paylaşmamalısınız.

Ayrıca bu cüzdanlarla işlem yaparken şunu aklınızda bulundurmalısınız. Yaptığınız hiçbir işlem geri alınamaz. Bir hatanızda hesabınız buhar olabilir. Bu hataları yapmamak için

1. Düzenli gönderim yaptığınız hesapları kaydetmelisiniz
2. Yüklü bir transfer yollamadan önce deneme transferi yapmalısınız
3. Mümkünse yine de parça parça yollamalısınız
4. Bakiyenizin hepsini tek bir cüzdanda tutmamalısınız
5. Gelen maillerdeki ve mesajlardaki linkler yoluyla uygulamaların websitelerine gitmemelisiniz

Son duruma Phishing saldırısı deniyor. Bu şekilde gelen mesajlara düşmemek için yapabilecekleriniz ilk olarak daha güvenli yerlerden bu linkleri bulmaktır. Bunun için eğer piyasadaysa proje Coingecko üzerinden linkleri kontrol edebilirsiniz. Bir diğer alternatif ise projenin Twitter sayfası üzerinden linklerine erişmektir. Fakat projelerin sahte Twitter sayfaları da olabiliyor. Bundan kaçınmak için takip edenlere bakmalısınız. Örneğin Twitter’da beni takip ediyorsanız ben de Twitter sayfasını takip ediyorsam burdan bir çıkarım yapabilirsiniz. Daha güvenilir olması için başka güvenilir kişileri de takip etmelisiniz. Venture Capital firmalarının kurucularının hesaplarını takip edebilirsiniz mesela. Yatırım yaptıkları projeleri takip edeceklerdir.

Bunun dışında güvenilir Telegram ve Discord topluluklarına katılıp emin olmadığınız bir işlemi gerçekleştirmeden önce ordakilere danışabilirsiniz. Yaptığınız her işlemde her zaman bir risk vardır. Güvenilir bir uygulamada olsanız dahi bu uygulamada güvenilir olmayan bir token ile etkileşirseniz cüzdanınız boşalabilir.

Cüzdan meselesini hallettiyseniz DAPP(Merkeziyetsiz Uygulama)’ların testlerine katılmak için de hazırsınız demektir. EVM destekleyen ağlarda kullanılan en yaygın cüzdan Metamask için şu Twitter yazısına da gidebilirsiniz -> link

Gelelim Node çalıştırarak Coin kazanma meselesine. Öncelikle belirli bir Linux tecrübeniz olmasında fayda var. Fakat olmasa da yeterli çabayı gösterir ve doğru kişileri takip ederseniz, sizi katılacağınız blockchain ağları için nasıl Node çalıştırabileceğiniz konusunda aydınlatacaklardır. İngilizce yine önemli bir avantaj çünkü yardımı projenin Discord’undan direkt ekipten birileriyle konuşarak da alabilirsiniz. Ücret ödeyecekseniz kendinize uygun bir Cloud sağlayıcı bulabilirsiniz fakat başlangıç için DigitalOcean ve Google Cloud harcayabileceğiniz ücretsiz Credit sağladıklarından buralara göz atmanızda fayda var.

Kripto Para serüveninizde her hareketinizde yalnız başına olduğunuzu ve yaptığınız her eylemin sonuçlarıyla birebir yüzleşeceğinizin farkında olmalısınız. Bir sorun çıktığında kapısına gidip sorununuzu çözmenizi isteyebileceğiniz bir otorite olmaması gözünüzü çok korkutabilir. Zamanla ise bunu sevmelisiniz. Çünkü hissettiğiniz güvenlik size birileri tarafından sağlanmıyorsa birileri tarafından da geri alınamaz.

Son olarak bu yazı sizi sonuçlara götürme amaçlı değil neyi aramanız gerektiğini gösterme amaçlıdır.